‘‘Ας λείπεις,
θα σε λούσω με τα άγια μύρα
που στάζουν από το μυαλό μου
όταν το κυριεύει η οπτασία σου.’’

Σχεδίες, Γιώργος  Δουατζής

Εκδόσεις Καπόν, Αθήνα 2012

Δεκαοχτώ μικρά ποιήματα, δεκαοχτώ ενότητες απαρτίζουν αυτή την ένθετη ενότητα, στην ποιητική συλλογή Σχεδίες, που τιτλοφορείται «Σκούρα Ομορφιά». Βρίσκεται ακριβώς στον αντίποδα η συλλογή αυτή από εκείνη της Πατρίδας των Καιρών. Από άποψη λεξιλογίου μπορούμε να πούμε πως είναι καθαρά τρυφερό, πεζό και ξεκάθαρο, εκφράζοντας με απόλυτη σαφήνεια ωστόσο τον πόθο του Δουατζή για τη γυναικεία αγκαλιά και τον έρωτα, ένας ύμνος στην Αγαπημένη όπως την ονομάζει. Η «Σκούρα Ομορφιά» αναφέρεται/ απαγγέλλεται σε μια κόρη, σε μια Μούσα, Στην Μούσα του ποιητή μας. Οι στίχοι του, είναι κάτι περισσότερο από λεπτοδουλεμένοι, περονιάζουν κατευθείαν την ερωτευμένη ψυχή.

Αν και, κατ’ εμέ, είναι ανώφελη η προσπάθεια ανεύρεσης διακείμενων μέσα σ’ ένα έργο, με την ιδιότητα του φιλόλογου στρεφόμαστε καθαρά και εξ ολοκλήρου στα κειμενικά δεδομένα και όχι σε επιρροές, θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε τη «Σκούρα Ομορφιά», με την ευρύτερη έννοια, με το Άσμα Ασμάτων, ύμνος για τον έρωτα και τη ζωή, θρήνος για την απώλεια, ή ακόμη θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την «περδικόστηθη τσιγγάνα, ώ πλανεύτρα που μιλείς» του Παλαμά. Ψάχνοντας ακόμη περισσότερο θα διαπιστώσουμε επιρροές από Ρίτσο και άλλους. Δεν πρέπει ωστόσο να παραμείνουμε σ’ αυτά.

Η ποίηση του Δουατζή, η «Σκούρα Ομορφιά», πιστεύω πως αγγίζει κάθε ερωτευμένο, τον καθένα που έχει ανάγκη να ζήσει, να δράσει, να επιβιώσει μέσα από τον άλλο. Η «Αγία Αγαπημένη» του ποιητή μας, είναι η αγαπημένη όλων μας, είναι ο πόθος. Ο έρωτας, η δύναμη, ό, τι μας κρατά ζωντανούς. Τα όνειρα του, οι ελπίδες του, η δύναμη του, όλη αυτή είναι η «Σκούρα Ομορφιά», γι’ αυτή ανασαίνει, γι’ αυτή υπάρχει: «δύναμη ο Έρωτας, ήξερες πάντοτε να κάνεις χαρούμενες τις μέρες μου/ είσαι η πηγή, η θάλασσα..» και πόσες άλλες αναφορές στην ενότητα που προκαλούν δέος για δύναμη της Αγάπης που νιώθει. Η αγάπη αυτή, φτάνει πολλές φορές μάλιστα να παίρνει και κοσμογονικές διαστάσεις, εμφανίζεται ως η αρχή και το τέλος των πραγμάτων,  ο πόντος απ’ όπου όλοι ξεπήδησαν και η άβυσσος που όλοι μας καταλήγουμε: «είσαι η πηγή, η πνοή/ στην άβυσσο βυθίστηκα που φέρει το όνομα σου».

Αυτός ο θείος έρωτας, που τόσο υμνείται στο ποίημα, ο πόθος και ο ίμερος για ζωή, το στοιχείο εκείνο που καταλύει το χώρο και το χρόνο, την έννοια τους, «ένθα ου τόπος και χρόνος», θα σημειώσει κάπου, κατά το χριστιανικό «ένθα ουκ έστι λύπη και στεναγμός αλλά ζωή αιώνιος», ίσως μπορεί να αναφέρεται και στην ίδια τη γη, στο ζωοποιό χώμα. Και ‘δω να συσχετίσουμε το στίχο «στάζουν αρώματα τα ασπρόρουχα της γης» απ’ την Πατρίδα των Καιρών, με τα λευκά πέπλα που φορεί η Αγαπημένη: «ήσουν χαμένη στις ολόλευκες δαντέλες της χαράς». Εικασίες ωστόσο μπορούμε μόνο να κάνουμε.  Πρέπει να σταθούμε στην αισθητική απόλαυση και το νόημα της συλλογής.

Αν συγκρίνουμε την Πατρίδα των Καιρών με την «Σκούρα Ομορφιά», θα μπορέσουμε να βρούμε ποιό είναι το στήριγμα του Δουατζή στους χαλεπούς καιρούς, η Αγαπημένη του Δουατζή, η Αγία Αγαπημένη, η εξαγνισμένη πλέον, είναι το σωσίβιο, η Σχεδία, λέξη κλειδί, για να πορευτεί σε μια ζωή γεμάτη πάθη και λύπη. Είναι η μυστική ύπαρξη, η αόρατη που τον καθοδηγεί. Μέσα στο ποίημα δεν εμφανίζεται πουθενά να μιλά η αγαπημένη, σε ελάχιστα σημεία έχουμε παράθεση συνομιλίας απ’ το ποιητικό υποκείμενο- Δουατζή. Και για να  λύσουμε τυχόν αμφιβολίες πρέπει να σταθούμε ακριβώς στο ότι είναι ένας μονόλογος η «Σκούρα Ομορφιά». Ένας δραματικός μονόλογος όπως η Σονάτα του σεληνόφωτος, ακριβώς, όπως η Σονάτα.

Ο Δουατζής μονάχος μοιρολογεί, θρηνεί για τα εφηβικά του χρόνια, για τη Μούσα του που τον αποστρέφεται και τον κοιτά σιωπηλά. Είναι Μούσα λοιπόν η ομορφιά, η Μούσα του καθενός μας, γιατί δεν εμφανίζεται να μιλά, είναι η φύση, τα λουλούδια, η πλάση, η γης με τα ασπρόρουχά της. «Δε σου ‘δωσα όνομα λουλουδιού, αλλά σε ονόμασα λουλούδι». Και προχωρεί ο ίδιος ο ποιητής μας στην αναφορά και στην κατονομασία της Μούσας, τα ταξίδια που κάνει για να την βρει, η σιωπή που μεταλλάσσεται σε ύψιστη μορφή συνομιλίας είναι οι δίαυλοι που μας μαρτυρούν πως η Μούσα αυτή είναι η ίδια η Ποίηση. Ο Γιώργος Δουατζής προσπαθεί μέσω αυτής να μειώσει τις αποστάσεις με το συνάνθρωπο «σου χάριζα αθανασία… νικώντας αποστάσεις». Αυτή όμως είναι το ταξίδι και ο αυτοσκοπός, η ποίηση, ο έρωτας για την τέχνη, ο ίμερος για την ποίηση που καταλήγει σε κοσμοθεωρία  εκφράζονται απόλυτα στη «Σκούρα Ομορφιά».

Ξεχνώντας όλα αυτά, σταματώντας τη συζήτηση μας στο σημείο αυτό, διαβάζοντας εντελώς επιφανειακά την «Σκούρα Ομορφιά», κοινωνούμε και ‘μεις το θείο έρωτα, τον έρωτα για τον άλλο, κοινωνούμε απ’ τα χείλη του άλλου την υπέρτατη πνοή, πνοή ζωής. Η «Σκούρα Ομορφιά» δεν αναφέρεται σε άντρα ή γυναίκα. Στο ημίφως τα άσπρα δαντελένια πέπλα πέφτουν, το βράδυ νικώνται οι αποστάσεις, σκουραίνουν τα βλέμματα. Τι κι αν αυτή η ομορφιά, η «Σκούρα Ομορφιά» δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένο πρόσωπο; Σάματες το ωραίο μπορεί να έχει υπόσταση;